Thách thức Tố tụng: Vì sao Chứng cứ "Điều kiện Tiên quyết" Vững chắc vẫn chưa đủ để Tòa án Bác yêu cầu Khởi kiện?

Phân tích sự khác biệt giữa Lập luận Hợp đồng và Thẩm định Cân bằng của Tòa án

Trong tranh chấp hợp đồng xây dựng, Luật sư Nguyễn Trinh Đức (Công ty Luật TNHH IPIC) thường xuyên sử dụng chiến lược phòng thủ mạnh mẽ: Chứng minh nghĩa vụ thanh toán chưa phát sinh do Nhà thầu chưa hoàn thành điều kiện tiên quyết về khắc phục lỗi chất lượng.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, ngay cả khi luận cứ được xây dựng chặt chẽ trên cơ sở Phụ lục Hợp đồng và Kết luận Giám định Tư pháp, Tòa án vẫn có thể cho rằng các căn cứ đó chưa đủ để bác bỏ hoàn toàn yêu cầu khởi kiện của Nguyên đơn (Nhà thầu). Điều này phản ánh sự phức tạp trong tư duy pháp lý của Tòa án.

I. Khoảng trống giữa Chứng cứ Hợp đồng và Đánh giá Cân bằng của Tòa án

Mục tiêu chính của luật sư là chứng minh: Điều kiện tiên quyết chưa xảy ra → Nghĩa vụ thanh toán chưa phát sinh.

Mục tiêu của Tòa án là: Cân bằng lợi ích, xem xét công bằng việc thực hiện nghĩa vụ.

1. Áp lực về "Lợi ích đã nhận được" (Fact of Use)

Tòa án thường có xu hướng nhìn nhận thực tế rằng:

• Công trình đã được bàn giao và Chủ đầu tư đang sử dụng, mặc dù có lỗi.
• Một phần lớn giá trị công việc đã được hoàn thành (được chứng minh bằng các hóa đơn/nghiệm thu tạm thời).

Do đó, Tòa án có thể xem số tiền Nguyên đơn yêu cầu thanh toán là một khoản nợ đã hình thành dựa trên giá trị công việc đã hoàn thành, và vấn đề chất lượng/khắc phục lỗi là một vi phạm hợp đồng riêng biệt (Breach of Contract) dẫn đến quyền yêu cầu phản tố hoặc bồi thường thiệt hại, chứ không phải là căn cứ để bác bỏ hoàn toàn khoản nợ gốc.

2. Sự "Bất tương xứng" giữa Nợ và Lỗi

Trong trường hợp khoản nợ còn lại (ví dụ: 1,5 tỷ VNĐ) lớn hơn nhiều so với ước tính chi phí khắc phục lỗi (ví dụ: 500 triệu VNĐ), Tòa án sẽ khó lòng chấp nhận bác yêu cầu thanh toán toàn bộ. Tòa án có thể quyết định cấn trừ giá trị thiệt hại/chi phí khắc phục vào số tiền Chủ đầu tư phải trả.

II. Kỹ năng Luật sư khi "Luận cứ Bị Đánh Giá Thiếu Căn Cứ"

Khi đối diện với nhận định này của Tòa án, chiến lược của Luật sư Nguyễn Trinh Đức sẽ chuyển từ Phòng thủ Tuyệt đối (Absolute Defense) sang Tấn công Chủ động (Proactive Offense).

1. Chuyển Trọng tâm sang "Yêu cầu Phản tố"

Thay vì tập trung vào việc bác yêu cầu của Nguyên đơn, luật sư phải đảm bảo rằng Yêu cầu Phản tố của mình được Tòa án chấp nhận hoàn toàn.

• Chiến lược: Yêu cầu Tòa án buộc Nguyên đơn thực hiện nghĩa vụ cụ thể (khắc phục lỗi) và chấp nhận cấn trừ toàn bộ chi phí/thiệt hại phát sinh từ lỗi vào khoản nợ còn lại.
• Mục tiêu cuối cùng: Dù không bác yêu cầu khởi kiện, nhưng Tòa án buộc Chủ đầu tư không phải thanh toán (hoặc chỉ thanh toán một phần rất nhỏ sau khi cấn trừ) và buộc Nguyên đơn phải khắc phục lỗi theo Kết luận Giám định.

2. Tăng cường Giá trị Chứng minh của Giám định Tư pháp

Luật sư phải tiếp tục chứng minh cho Tòa án thấy rằng:

• Lỗi là nghiêm trọng: Phải nhấn mạnh lại tính nguy hiểm của lỗi (cường độ bê tông không đạt, kết cấu nghiêng lún) để chứng minh lỗi này không chỉ là lỗi thẩm mỹ, mà ảnh hưởng đến khả năng sử dụng và tuổi thọ công trình.
• Chi phí khắc phục phải được tính toán đầy đủ: Yêu cầu phản tố cần có các bằng chứng dự toán về chi phí khắc phục lỗi, bao gồm cả chi phí cho các giải pháp kỹ thuật phức tạp (ví dụ: gia cố kết cấu).

III. Bài học Chiến lược: Luôn Chuẩn Bị cho Phương án Cân Bằng

Kinh nghiệm của Luật sư Nguyễn Trinh Đức cho thấy, trong tranh chấp xây dựng, luật sư phải luôn chuẩn bị cho kết quả cân bằng của Tòa án (chấp nhận nợ, nhưng chấp nhận phản tố).

• Không chỉ Bác bỏ: Luật sư phải có đủ cơ sở pháp lý để buộc đối phương phải làm gì (Yêu cầu Phản tố), chứ không chỉ dừng lại ở việc không phải trả tiền.
• Chiến thắng là Thi hành án: Chiến thắng thực sự là khi Bản án được thi hành, Chủ đầu tư nhận được công trình đã được khắc phục lỗi mà không phải trả thêm tiền.

Sự kiên trì trong việc bảo vệ luận điểm về Điều kiện Tiên quyết và sự linh hoạt trong việc chuyển đổi chiến lược sang tấn công phản tố chính là dấu ấn chuyên môn của một luật sư tranh tụng giàu kinh nghiệm.

Công ty Luật TNHH IPIC Luật sư Nguyễn Trinh Đức và đội ngũ chuyên gia luôn sẵn sàng hỗ trợ khách hàng vượt qua những thách thức tố tụng phức tạp nhất.